Informatie over deelmobiliteit

Nou, dát is ook een vorm van deelmobiliteit. Maar hier bedoelen we de talloze deelfietsen, -scooters, -e-bikes en aanverwanten die je tegenwoordig in veel Nederlandse steden ziet. Deze deelfietsen zijn van niemand, maar ook van iedereen. Vooral de laatste jaren heeft dit deelvervoer flinke sprongen gemaakt. 

Niet echt. In de jaren ’60 kwamen de Amsterdamse provo’s al met een vooruitstrevend Witte Fietsen Plan. Die fietsen hadden geen slot en werden door de politie in beslag genomen. Het was verboden fietsen niet op slot te zetten, en zo kwam het project niet van de grond. Pas in 2003 slaagde een soortgelijk plan wél. In dat jaar werd de OV-fiets geïntroduceerd, en konden treinreizigers fietsen voor een paar euro per dag huren op stations. Nog altijd een succes: inmiddels zijn er zo’n 300 stations, bushaltes en P+R locaties waar in totaal duizenden OV-fietsen staan.

Ten eerste is het minder vrijblijvend dan in het verleden (de jaren '60). OV-fietsen zijn nu gekoppeld aan je OV-chipkaart of NS-abonnement, en dus aan je persoonsgegevens. En in de steeds drukkere steden slaat het grote pluspunt van deelfietsen aan: kies je na een trein- of autorit voor een volle bus, metro of tram, of ga je lekker fietsen? Geen vaste tijden, zelf je route bepalen en stoppen voor de deur. Een meer recente succesfactor is de techniek. Tegenwoordig pluk je fietsen en andere vervoermiddelen van zo'n aanbieder zo van de straat, dankzij speciale apps. 

Daarvoor moet je eerst een account aanmaken. Bijna altijd gaat dat via een app, of soms (UwDeelfiets) via een website. Op een kaart in de app kun je zien waar een fiets beschikbaar is. Vervolgens kun je het slot openen met je telefoon: bijv. door een QR-code te scannen of via een bluetooth-verbinding. Betalen kan via Ideal, automatische incasso, PayPal of creditcard. Verschil met ‘ouderwetse’ fietsverhuur: geen papierwerk, borgsom in contanten of legitimatiebewijs achterlaten vereist. 

Dat niet. Alleen de OV-fiets is in het hele land te vinden. Daarnaast is er een dozijn aanbieders van gewone deelfietsen. Sommige partijen zijn actief in één stad, andere in meerdere steden. Veel steden hebben zelfs méérdere aanbieders. Goed voor de concurrentie, maar ook lastig. Wil je in verschillende steden gebruikmaken van deelmobiliteit, dan moet je telkens nieuwe apps downloaden, accounts aanmaken en kosten vergelijken.

Vooral de gebruikers zelf. Van zakenlunch tot dagje uit: deelfietsen zijn handig en snel. Bewoners van binnensteden zijn minder gelukkig: fietsen worden her en der gestald, niet zelden in de weg. In Amsterdam zijn deelfietsen voorlopig zelfs grotendeels verboden. Ook laten aanbieders steken vallen: afgedankte fietsen worden bijvoorbeeld niet opgehaald. Meerdere partijen zijn al gestopt en geflopt. Ander nadeel: fietsen zijn soms moeilijk te vinden of hebben een defect.

Lastig te vergelijken: vrijwel elke aanbieder heeft een andere prijsstructuur. Soms moet je een abonnement afsluiten, soms betaal je per uur, soms per minuut of km … Het eerste uur kán gratis zijn.

Neen. Naast deelfietsen zijn er - in kleinere aantallen - ook e-scooters (zowel 25 km/u als 45 km/u), e-bikes en zelfs e-bakfietsen en de LEV (Lightweight Electric Vehicle, ofwel e-brommobiel) te vinden in een aantal steden. Deze elektrische deelvervoersmiddelen gebruik je vooral voor ritjes van A naar B.

Goed punt. Lees altijd de voorwaarden. Vaak zijn er flinke toeslagen voor ‘onjuist gebruik’, verlies, schade, boetes etc. Spellen dus die kleine letters! 

Als je privacy je lief is, dan zeker. Voorbeeld: e-scooters en brommobielen vereisen een bromfietsrijbewijs (auto- of motorrijbewijs mag ook). Voor een account moet je dan een ‘selfie’ én een foto van je rijbewijs uploaden in de app. Soms is onduidelijk waar die beelden precies blijven. Ook zijn sommige partijen schimmig over data die ze registreren. Denk aan locaties, tijdstip of afgelegde routes. En ‘machtigingen’ voor de app? 

Deelmobiliteit is een aanwinst voor elke stad. Na een trein- of autorit stap je over op een fiets en ben je vaak veel sneller dan met tram, metro of bus. Duurzaam, gezond, flexibel, betaalbaar, stil en – ook fijn – meer ‘coronaproof’. De vele aanbieders met elk hun eigen app en tarieven maakt kiezen wel lastig. Doen: lees de voorwaarden goed, vergelijk de koste en beslis dan welke optie het best bij je past. Nog een vriendelijk verzoek namens vele stadsbewoners: stal je deelfiets na gebruik netjes, zeker nóóit midden op de stoep.