Oldambtroute
Nederland, Groningen, Heiligerlee
Langs de randen van het Schiereiland van Winschoten, zoals het zandgebied tussen de Dollardpolders wordt genoemd, ligt een aantal door het landijs opgestuwde ruggen met daartussen lager gelegen hoogveengronden. Op de ruggen liggen de wegdorpen. De vestingdorpen Oudeschans en Nieuweschans in het grensgebied speelden tijdens de Tachtigjarige Oorlog een belangrijke rol. Ten noorden van Winschoten is de Blauwe Stad aangelegd om de sterk teruggelopen landbouwfunctie te vervangen door een gecombineerde woon-, recreatie- en natuurfunctie. Op de plaats van het drooggevallen Huningameer - brongebied van het veenriviertje de Tjamme - is hier inmiddels het nieuwe Oldambtmeer uitgegraven, dat met ruim 800 ha een van de grootste meren van Nederland is.
NB: onderweg kun je nog zeskante bordjes van de oude bewegwijzerde route tegenkomen. Negeer deze en blijf de knooppuntenroute volgen.
Fietsveiligheid route-informatie: houd op deze route rekening met onderstaande punten; pas je snelheid aan, houd rekening met tegenliggers en ga waar nodig achter elkaar rijden.
• Onderweg staan hier en daar scheidingspaaltjes midden op het fietspad.
• Bij landgoed Ennamaborg (knooppunt 57) bevinden zich draaihekjes op de route; stap hier af. Ook zijn de onverharde paden hier van slechte kwaliteit.
• Ook tussen 92 en 73 is de kwaliteit van de onverharde paden erg slecht; gaten en omhoogkomende boomwortels veroorzaken hier onverwachte hobbels.
Toegankelijkheid: deze route is ongeschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.) vanwege bovengenoemde punten (draaihek bij 57!).
In Heiligerlee staat het stand-beeld van graaf Adolf van Nassau. In 1568 vocht het leger van graaf Adolf hier tegen de Spaanse troepen. De veldslag was het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Graaf Adolf was een van de vele gesneuvelden. In het Museum ‘Slag bij Heiligerlee’ wordt alles verteld over deze roemruchte gebeurtenis (Provinciale weg 55; Open apr-nov di-zo; check op www.museaheiligerlee.nl).
Via Scheemdermeer komt u in het Midwolderbos, dat bij de Ennemaborg hoort. In 1391 werd de borg voor het eerst genoemd. Het gebouw met schathoes kreeg eind 17e eeuw zijn huidige vorm. Het bos en de bijbehorende weilanden worden sinds enkele jaren op natuurlijke wijze beheerd met tarpans, wilde paarden uit Polen. Tussen het meer en het landgoed is een nieuw, autovrij natuurgebied aangelegd.
Waar nu het 800 ha grote Oldambtmeer ligt, lag vroeger landbouwgebied. Het meer maakt onderdeel uit van het project Blauwestad, dat honderden hectares natuurgebied en de woonplaats Blauwestad omvat. Volgens de oorspronkelijke plannen zouden hier een kleine 1500 woningen gebouwd worden, maar dit aantal is de laatste jaren fors teruggeschroefd. Waar woningen waren gepland wordt nu ingezet op natuurontwikkeling en recreatie.
In Finsterwolde beheersen grote boerderijen van het Oldambtstervillatype het beeld langs de Hoofdweg. Langs de zijwegen staan de arbeiders huisjes.
Bij de sluizen en het haventje van Nieuwe Statenzijl kun je via de plankieren van het Marcelluspad naar de Vogelkijkhut Kiekkaaste lopen, midden in de kwelders van de Dollard met hun rijke watervogelleven, zoals kluten, slobeenden en scholeksters. Let op de getijdentabel; bij hoog water kan dit avontuurlijke pad onbegaanbaar zijn! Via Drieborg, Bad Nieuweschans en Oudeschans voert de route door de weidse oostelijke Dollardboezem, die in de 14e en 15e eeuw is ontstaan en in 1657 tot Nieuweschans werd ingepolderd.
Bad Nieuweschans heeft een beschermd dorpsgezicht en een vestingmuseum. U kunt er rondwandelen op de deels herstelde vestingwallen (1e Kanonnierstraat 2, www.vriendenvandenieuweschans.nl, open: di-vr 14-16 uur.).
De in 1593 aangelegde Oudeschans heeft slechts kort dienstgedaan als verdedigingswerk aan de kust. In 1628 was de Dollard al zover opgeslibd dat de aanleg van Nieuweschans nodig werd bevonden. Vrijwel het gehele dorp is museum. Het opgeknapte vestingmuseum is open van vr-zo 13-17 uur (Molenweg 6, www.vestingoudeschans.com).
