Friese Adel-route
Nederland, Friesland, Beetsterzwaag
Van Lynden, Lycklama a Nijeholt en Van Harinxma thoe Slooten zijn namen die eeuwenlang verbonden waren met deze streek en grote invloed hadden op de ontwikkeling van het landschap. Al in de tijd van de grietenijen – voorlopers van de gemeenten – speelden zij een rol in het bestuur. In de 17e en 18e eeuw legden ze rond Beetsterzwaag prachtige buitenplaatsen aan. Ook lieten ze in de 19e eeuw bos aanleggen op de plaats van heidevelden en onrendabele landbouwgronden en namen ze het voortouw bij de ontginning van het veen. Schrijnend waren de welvaartsverschillen tussen de adel, voor wie turf goud was, en de sappelende veenarbeiders.
Fietsveiligheid route-informatie: houd op deze route rekening met onderstaande punten; pas je snelheid aan, houd rekening met tegenliggers en ga waar nodig achter elkaar rijden.
• Bij knooppunt 41 bevindt zich een lastig oversteekpunt over de Duurswaldmerwei; de weg ligt hoger (fiets omhoog duwen!) en bij de op/afrit word je eniszins gehinderd door fietssluisjes ; kijk hier goed uit, er wordt hard gereden!
• Tussen knooppunt 41 en 33 bevindt zich aan het einde van het fietspad een scherpe bocht.
• Tussen knooppunt 45 en 43 gaat de route over een zeer smal schelpenpad (ca. 40 cm breed)
• De route gaat over een aantal smalle schelpenpaden.
• Op de bospaden rond Bakkeveen bevinden zich veel hinderlijke boomwortels die voor onverwachte hobbels in het asfalt zorgen.
Toegankelijkheid: deze route is ongeschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.) vanwege bovengenoemde smalle pad en andere punten.
Drachten is geen stad, maar qua omvang wel de tweede plaats in Friesland. Drachten ontstond in de 17e eeuw uit twee dorpjes aan het riviertje de Drait of Dracht. Veel oude monumenten zijn er niet, maar ze bouwen hier wel bijzondere fietsbruggen. Je kruist een rotonde via fietsbrug De Slinger (2006), ontworpen door Rein Hofstra. De lengte is maar liefst 240 meter, zodat je de vijf meter hoogte niet al te steil hoeft te nemen.
Even verderop, net voor knooppunt 66, passert de route een oud karmelklooster. Het werd gesticht in 1935 door de zuster karmelitessen en was in gebruik tot 1993. Tegenwoordig is het een zorginstelling.
Dit mooie dorp ontstond rond de Frieschepalenvaart, die in de tweede helft van de 17e eeuw is aangelegd bij de ontginning van het hoogveen. Het dorp dankt zijn toeristische betekenis aan de omringende bossen en heidevelden. Aan de oostkant van het dorp passeert u een bospaviljoen met een doolhofpark en een toren van waaruit u ver over de bossen kunt uitkijken.
Het Oude Bosch ten westen van Bakkeveen is omstreeks 1880 aangelegd door de familie Lyckema à Nijeholt. Het diende als park én als productiebos. De freule liet omstreeks het jaar 1900 een wiel, dat eerder was ontstaan bij een dijkdoorbraak langs het Koningsdiep, vergroten tot een siervijver. Aan de oever liet ze een theekoepel bouwen. Op dezelfde plaats staat nu een prieel van gebogen boompjes. Op een bankje kunt u van hetzelfde uitzicht genieten als de freule destijds.
Tussen 1630 en 1830 werd deze 31 km lange vaart gegraven, stukje bij beetje van Gorredijk naar Appelscha, gelijk op met de afgraving van het omliggende veen. Op het hoogtepunt van de vervening voeren er jaarlijks 15.000 skûtsjes en pramen, geladen met turf, maar na de opkomst van steenkool werd het stukken rustiger. Stichting De Nije Kompanjons heeft er met succes voor gepleit de vaart open te houden voor de pleziervaart. Vrijwilligers bedienen tijdens het zomerseizoen de bruggen.
Beetsterzwaag is een van de mooiste dorpen in Friesland door de historische panden en parken die de Friese adel hier in de 18e en 19e eeuw heeft aangelegd. De Hoofdstraat is een parade van fraaie gevels, waarachter vaak ook lekker kan worden gegeten. Landgoed Lauswolt is wat dit betreft een hoogtepunt, want het daar gevestigde restaurant De Heren van Harinxma staat zeer goed aangeschreven.
