Duinwaterroute

Fietsveiligheid route-informatie: 
• Tussen knooppunt 17 en 26 steekt de route in Limmen de drukke Rijskweg over; komende uit de Kerkweg is de situatie wat onoverzichtelijk: je moet bij het stoplicht niet rechtdoor, maar even naar rechts om bij de fietsersstoplichten over te steken!
• Tussen knooppunt 01 en 20 gaat de route over een onverhard traject van ca. 200 meter; bij droog weer geen probleem, maar bij nat weer kan het hier glibberig zijn; pas je snelheid hierop aan.

Toegankelijkheid: deze route is in principe geschikt voor extra brede fietsen (driewielers, bakfietsen, etc.), met inachtneming van het hierboven beschreven smalle stukje van 200 meter (tussen 01 en 20).

In de duinen bij Castricum is in de 19e eeuw veel land ontgonnen voor de landbouw. De grond bleek niet best en de harde zeewind bracht de gewassen veel schade toe. Bovendien liet het duinzand het regenwater snel door. De opbrengsten waren klein en maar weinig boeren hielden het er lang uit. Aan de Kruisbergweg staat Boerderij De Kruisberg (rechts), waar slechts tien jaar is geboerd, tot 1880. Vlak erbij ligt een 26 m hoog uitkijkduin.

Vanuit vogelobservatiehut ’t Boetje van onze Kees heb je zicht op een waterplas met meerkoeten, futen, waterhoentjes, aalscholvers en eenden. Het meertje – met ondiepe schelpenbodems en een ei-landje – ziet er heel natuurlijk uit. Toch is het onderdeel van de infiltratievelden voor de waterwinning. In het begin van de jaren ’90 is het hele gebied op de schop gegaan, waarbij tegelijk met technische verbeteringen aan de waterwinning een aantal ecologische aanpassingen is uitgevoerd. De rechttoe rechtaan ‘kanalen’ kregen een natuurlijker uiterlijk door de aanleg van meertjes, eilanden, rietmoerassen en natte duinvalleien. Aan het einde van het pad ligt een uitzichtsduin. In de waterpartijen zwemmen grote graskarpers die zijn uitgezet om de plantengroei tegen te gaan.

Het Vogelduin is een open duingebied met natuurlijke duingraslanden. Verstuiving vergroot de dynamiek, waardoor de variatie aan planten en dieren groeit.

In het futuristisch ogende gebouw van Bezoekerscentrum De Hoep krijg je informatie over natuurbeheer en waterzuivering. In de aangrenzende duintuin zijn een duinmeertje en een sikkelvormig duin (paraboolduin) aangelegd en er is een grondwatermeter (Johannisweg 2, 1901 NX, Castricum, ma gesl.).

In Limmen rijdt je kort na knooppunt 17 langs de Hortus Bulborum, een museumtuin met vierduizend verschillende voorjaarsbloembollen. Onder deze bolgewassen bevinden zich ook historische, zoals de befaamde tulpenrassen die populair waren tijdens de 17e-eeuwse 'tulpomanie' (Zuiderkerlaan 23A, open: begin april - half mei).

De route doorsnijdt het noordzuidpatroon van strandwallen en strandvlaktes. Heiloo ligt op de jongste wal die van Alkmaar tot bij Castricum loopt. De A9 ligt in de strandvlakte.

Van Akersloot tot Uitgeest volgt de route een oudere strandwal. De strandwallen zijn tussen 5000 en 3500 jaar geleden opgeworpen doordat de kust naar het westen opschoof. Op de strandwallen ontstonden lage duinen. Bij de ontginning (1300 jaar geleden) werden ze vergraven en werden er akkers aangelegd, zogenaamde geesten. Sinds de 19e eeuw dienen ze vooral voor de bloembollenteelt.

Het Alkmaardermeer was vroeger een uitgestrekt veenmoeras waar riviertjes doorheen slingerden. Rond het jaar 1000 begon de ontginning van het veen. Om het als landbouwgrond te kunnen gebruiken was ontwatering nodig. Door het waterverlies nam het volume van het veen af en klonk het soms wel 2 m in. Het gedaalde maaiveld werd kwetsbaarder voor afslag. Veenstroompjes verbreedden zich tot kleine waterplassen die tot grote meren aaneengroeiden. Langs het Alkmaardermeer ligt de Hempolder, een aantrekkelijk gebied voor weidevogels met een vogelobservatiehut.