Katalysator

Wie wel eens achter een klassieke auto rijdt, ruikt wat er allemaal is gebeurd sinds de invoering van de katalysator. Deze reiniger van uitlaatgas is al ruim een kwarteeuw een verplicht auto-onderdeel. Hoe werkt het?

De verbranding van brandstof levert een hele hoop vieze stoffen op: koolmonoxide (CO), onverbrande koolwaterstof (CH) en stikstofoxide (NO_x). Deze stoffen zijn niet goed voor ons lichaam. Bovendien stinken en verstikken ze.

De katalysator in het uitlaatsysteem weet raad met de smerige stofjes. Niet dat de uitkomst pure gezondheid is, maar door de reinigende werking van de katalysator wordt de uitstoot in elk geval een stuk minder bedreigend voor mens en milieu.

Hoe werkt de katalysator?

Alle verbrandingsgassen gaan vanuit het motorblok de uitlaatpijp in. Daar komen de gassen de katalysator tegen. Soms is deze aan het uitlaatspuitstuk bevestigd, soms ergens halverwege de uitlaatpijp. Een katalysator werkt het beste wanneer ie op bedrijfstemperatuur is: hoe dichter bij de motor, hoe sneller de katalysator warm is.

In de katalysator zit een keramische laag met luchtbuisjes die nog het meest op een honingraat lijkt (zie foto boven van opengewerkt model). In deze buisjes komt het uitlaatgas in contact met edelmetalen zoals platina, palladium en rodium. Dit leidt tot een chemische reactie waarbij de schadelijke stoffen worden omgezet in minder schadelijke varianten, zoals koolstofdioxide, waterdamp en stikstof (N). Koolstofdioxide ademen wij zelf ook uit, maar is wel verantwoordelijk voor het broeikaseffect. Stikstof zit van nature al in de lucht.

Hoe merk ik dat de katalysator kapot is? 

Normaal gesproken gaat een katalysator meer dan 100.000 kilometer mee. De edelmetalen blijven hun werk zeer lang doen, maar het effect ervan kan op termijn afzwakken. Sensoren (Lambda-sondes) meten voortdurend de werking van de katalysator. Als de katalysator niet meer functioneert, zal het motorstoringslampje in het dashboard gaan branden. Andere mogelijke symptonen zijn een motor die sneller oververhit raakt, nare luchtjes onder de auto, een rammelend geluid, teruglopend motorvermogen of meer rook uit de uitlaat. Het motorstoringslampje gaat ook branden als een van de Lambda-sondes niet goed werkt, of als er iets mankeert aan de motor.

Wat moet ik doen als de katalysator niet werkt?

Met een kapotte katalysator moet je zo snel mogelijk naar de garage. Niet alleen voor het milieu, maar ook om de oorzaak op te lossen en eventuele gevolgschade te voorkomen. Een kapotte katalysator is immers vaak een gevolg van onvolledige verbranding. Dat komt meestal door motorstoringen, zoals versleten bougies of zuigerveren. Kortom: wacht niet te lang bij een brandend motorstoringslampje of bij andere vermoedens dat er iets niet klopt.

Hoe lang gaat een katalysator mee?

Bij normaal gebruik en onderhoud moet een katalysator minstens 10 jaar of 150.000 km meegaan. Het gebruik van de auto is nauwelijks van invloed op de levensduur. De kosten van een nieuwe variëren van € 500 tot € 1000, afhankelijk van jouw type auto. 

Van een roetfilter mag je bij normaal gebruik en onderhoud verwachten dat het 6 jaar of 120.000 km meegaat. De minimale levensduur van een onderdeel speelt een rol bij de vraag of je de kosten eventueel kunt claimen bij de verkoper of reparateur.

Vervangend vervoer nodig?

Staat je auto voor langere tijd bij de garage vanwege een kapotte katalysator en heb je vervangend vervoer nodig? Dan kun je bij ANWB terecht voor een huurauto via onze partner Sunny Cars. Als ANWB-lid ontvang je ledenvoordeel op het huren van een auto.