Links lopen

Vraag gesteld door een ANWB-lid op 4 juni 2019

Op de lagere school heb ik, tijdens de Veilig Verkeer Nederland verkeerslessen, geleerd dat je aan de linkerkant van de weg moet gaan lopen als het gaat schemeren, om jezelf te kunnen beschermen tegen achteropkomend verkeer dat jou misschien niet ziet (door de schemering). Omdat je links loopt zie je het verkeer zelf aankomen en kun je jezelf dus in veiligheid brengen door in de berm te gaan staan als het verkeer passeert (!)

Tegenwoordig lopen vrijwel alle wandelaars en hardlopers standaard links, ook overdag. Dat zou helemaal geen probleem zijn als mensen zich dan zouden houden aan de afspraak waarvan ik dacht dat die nog steeds geldt: je loopt links zodat, wanneer verkeer je tegemoet komt, je IN DE BERM KUNT GAAN STAAN OM JEZELF IN VEILIGHEID TE STELLEN. Maar dat gebeurt vrijwel nooit: mensen blijven gewoon tegen het verkeer in doorlopen en verwachten van degene die rechts rijdt dat die ze wel ontwijkt. Maar dat kan lang niet altijd! Zoals vanmorgen, toen ik (niet voor het eerst) getuige was van een bijna-ongeluk: in dit geval liepen er twee wandelaars (met aangelijnde honden) links op het fietspad mij tegemoet. Even ongeacht van het feit of ze daar wel of niet op het fietspad mochten lopen schetst de situatie wel prefect het probleem dat ik ook heel vaak tegenkom op de smalle dijken in mijn woonomgeving: Ik kom (aan de rechterkant van het fietspad) aanfietsen en achter de wandelaars komt mij ook een fietser tegemoet. Die fietser fietst ook gewoon aan de rechterkant van het fietspad. Met de wandelaars aan de linkerkant vormen ze samen een blok op de weg. Ik kan niet uitwijken voor de wandelaars, dus ik minder vaart. De wandelaars blijven in hetzelfde tempo op mij aflopen. Daardoor moet ik stoppen en afstappen: mijn weghelft is immers gestremd. Die van de mij tegemoetkomende fietser niet, dus die wil voorbij fietsen als de wandelaars zonder te kijken om mij heen willen lopen en dus een stap naar rechts doen. De fietser die hen dus achterop kwam raakt daardoor van het asfalt, knalt bijna tegen een boom en komt al slingerend gelukkig weer terug op het fietspad. De wandelaars zijn stikt-verontwaardigd en roepen hem na: "gewoon doorfietsen hé!"

Natuurlijk hadden de wandelaars even om moeten kijken voor ze zomaar opzij stapten (omkijken voor je van richting verandert doet overigens ook vrijwel niemand meer merk ik dagelijks...). Maar ondanks dat hadden alle onveilige situaties die telkens voortvloeien uit het links blijven inlopen op tegemoetkomend verkeer dat niet kan uitwijken, voorkomen kunnen worden als mensen gewoon bij tegemoetkomend verkeer standaard een pas aan de kant doen, de berm in, zodat rechts rijdend verkeer door kan rijden zonder gevaarlijke inhaalmanoeuvres. Of heb ik een nieuwe verkeersregel gemist waarin staat dat wandelaars en hardlopers die links op de rijbaan lopen tegenwoordig voorrang hebben op bestuurders die rechts houden? Op deze manier wordt de doorstroming van het verkeer in ieder geval ernstig gehinderd. Voor mij is dit de omgekeerde wereld

Antwoord van Michiel

ANWB Expert

U vraagt zich af wat de plaats op de weg is voor voetgangers.

Plaats op de weg (art 4 RVV)   
1.    Voetgangers gebruiken het trottoir of het voetpad.
2.    Zij gebruiken het fietspad of het fiets/bromfietspad indien trottoir en voetpad ontbreken.
3.    Zij gebruiken de berm of de uiterste zijde van de rijbaan, indien ook een fietspad of een fiets/bromfietspad ontbreekt.
4.    In afwijking van het eerste en het tweede lid gebruiken personen die zich verplaatsen met behulp van voorwerpen, niet zijnde voertuigen, het fietspad, het fiets/bromfietspad, het trottoir of het voetpad. Zij gebruiken de rijbaan indien een fietspad, een fiets/bromfietspad, een trottoir of een voetpad ontbreekt.

Anders dan vroeger mogen voetgangers kiezen of zij - bij ontbreken trottoir of voetpad en fietspad - aan de rechter of linker kant van de weg lopen. Al geniet de linkerzijde van de weg de voorkeur uit veiligheidsoverwegingen.

Anticiperen
In uw voorbeeld ligt het voor de hand dat u als fietser anticipeert, daar u zowel de tegemoet komende voetgangers als de tegemoet komende fietser in beeld heeft.  Wanneer het fietspad dusdanig smal is, zou u in het onderhavige geval vaart dienen te verminderen, zodat u na passage van de tegemoetkomende fietser om de voetgangers kunt heen rijden. Wanneer de voetgangers door hebben, dat er tevens een fietser hen van achteren nadert - op een smal fietspad - dan zou uit goed fatsoen de voetgangers eveneens kunnen anticiperen door in de berm te wachten totdat de fietsers elkaar gepasseerd hebben.

Bijzondere manoeuvre (art 54 RVV)
Wanneer voetgangers willen uitwijken, dan dienen zij echter wel al het overige verkeer vrije doorgang te verlenen.

Hinder of gevaarzetting (art 5 WVW)
wanneer voetgangers zich dusdanig op de weg gedragen, hetgeen tot hinder of gevaarzetting leidt, dan riskeren zij zodoende een boete.