Een moment om bij stil te staan

Vraag gesteld door M. Koppelmans op 8 maart 2021

Vroeger verwisselde ik gewoon de wielen met een kruissleutel.
Er kwam een periode met een lease auto waarbij het leasebedrijf de wisselingen van zomer- naar winterbanden en v.v. door een speciaal bandenbedrijf liet uitvoeren. In de meeste gevallen werd mij na de bandenwissel aldaar geadviseerd de wielmoeren na zo'n 300 Km rijden, nog (met de hand) aan te draaien.

De laatste jaren voerde ik de bandenwissel zelf uit. Daarbij gebruikte ik gewoon een kruissleutel. Dat werkte m.i. prima.
Onlangs ging bij die werkzaamheden mijn krik kapot.
Ik leende vervolgens bij een vriend een hydraulische krik. Hjj gaf aan dat ik ook een momentsleutel moest gebruiken. In het  (onderhouds-) boekje van mijn auto ( Volvo V40) zou ik de informatie kunnen vinden.

Helaas vond ik daar niet de gevraagde informatie. Op het internet vond ik bij Volvo V40 waarden die afhankelijk waren van het type moer ( zie onder/ heb ook afbeelding).
De meeste waarden waren beduidend hoger dan die bij de auto van mijn van mijn vriend( een Toyota).
Toen ik e.e.a. nog navroeg bij de garage gaf men mij een nog hogere waarde door( 140 Nm voor moer type B, doorsnede 19 mm).
Dit bracht mij tot de volgende vragen uitgaande van de bekende formule ( moment = kracht × arm), waarbij ik dus aanneem dat bij een grotere moer en gelijkblijvend moment de kracht uitgevoerd op de moer kleiner is:
- is die kracht bij moeren van gelijke afmetingen verschillend door ander materiaal?
- Is de kracht bij verschillende auto's verschillend i.v.m. het gewicht van de auto?
- of zijn er nog andere factoren die de waarde van het in te stellen moment bepalen en dus de uiteindelijke montagekracht ?

NB 1 A= Metalen moer (110 Nm), B=Moer voor lichtmetalen velgen (130 Nm) , C=SleutelMoer voor lichtmetaal (110 Nm)
NB 2 Moer type B en C (met sleuteldop!)  hebben beide een doorsnede van 19 mm.

Antwoord van Pieter

ANWB Expert

U heeft vragen over het aanhaalmoment van de wielmoeren.

Er zijn diverse factoren die het ideale aanhaalmoment bepalen. De belangrijkste zijn het aanlegvlak van de moer op de velg, wat natuurlijk bij een moer met een kleinere diameter kleiner zal zijn, en het materiaal van de velg waarbij een lichtmetalen velg gevoeliger is voor vervorming door een onjuist aanhaalmoment.
De autofabrikant bepaalt aan de hand van de onderdelen van de wielophanging de desbetreffende aanhaalmomenten. Moderne auto’s maken gebruik van een grote verscheidenheid aan materialen voor bijvoorbeeld draagarmen, remschijven en velgen. Indien niet het juiste aanhaalmoment gebruikt wordt bestaat de kans op spanning of vervorming. Met andere woorden, door gebruik te maken van de juiste aanhaalmoment wordt kans op trilling, breuk of los raken van een van de delen voorkomen.

Ik zal uw vragen beantwoorden:
- is die kracht bij moeren van gelijke afmetingen verschillend door ander materiaal? De gewenste kracht is zeker anders.
- Is de kracht bij verschillende auto's verschillend i.v.m. het gewicht van de auto? Om het gewicht van de auto zoveel mogelijk te beperken en toch aan de wensen van de fabrikant te voldoen worden er vaak lichtgewicht delen gebruikt. Deze zijn kwetsbaar en verlangen hierom extra zorg bij de- en montage.
- of zijn er nog andere factoren die de waarde van het in te stellen moment bepalen en dus de uiteindelijke montagekracht? De waardes die de fabrikant opgeeft zijn altijd de waardes die gevolgd dienen te worden. Hierop heeft u geen invloed.