Getemde natuur

Hond mee: op deze route zijn honden aangelijnd toegestaan.

Toegankelijkheid: de routesbeschrijving ' tijdens het broedseizoen'  is niet goed toegankelijk voor mindervaliden vanwege hoogteverschillen en het smalle onverharde pad langs de Amstel.

Paden: 40% onverhard, verder verhard (tegels).

Parkeren: op sportpark het Loopveld (met kaart, maximaal 3,5 uur), Aanloop 5, 1183 SZ Amstelveen

1. De P LA verlaten en naar Infobord Middelpolderroute lopen. Deze staat in het gras, op de hoek Kalfjeslaan/Kostverlorenweg). Na het infobord over de houten brug wandelen. LA Kalfjeslaan in en 1e fiets-/wandelpad LA, brug over en langs sportvelden lopen.

2. Einde fietspad RA (links ligt P begraafplaats), tegelpad volgen, en na ca. 100 m LA, door hek schelpenpad door weiland volgen (bord Middelpolder) verderop natuurgebied. Bij een soort T-splitsing volg de bocht RA. Steeds breedste pad/ rechts aanhouden. Einde pad LA, fietspad, en direct weer LA, asfaltweg (bord einde bebouwde kom Amstelveen).

3. Na de brug, bij driesprong, RA,  Bankrasweg. Met bocht in rivier mee en na 50 m, RA schelpenpad in (natuurgebied en bord Middelpolder). Einde pad LA. Einde nogmaals LA. Einde RA, fietspad. Buiten broedseizoen (15 juni-15 mrt.): bij houten brug en infobord LA, paadje RD door riet en over weiland. RD tot brug.

4. Op asfaltweg RA Bankrasweg op en 1e weg LA, Oostermeerweg, Ouderkerk a/dAmstel in. Tijdens broedseizoen (15 mrt.- 15 juni): fietspad volgen en op kruising bij bankje LA, fietspad, en einde fietspad Bankrasweg oversteken en Ouderkerk a/d Amstel in, Oostermeerweg.

5. Einde Oostermeerweg LA Amsteldijk Noord, schelpenpad langs de Amstel. Na circa 1,5 km eerste weg LA, Machineweg MP (fietspad, straatnaambordje hangt aan een lantaarnpaal) en einde fietspad LA Machineweg MP vervolgen. Eerste fietspad RA bruggetje over en einde fietspad LA. Bij  bord Amstelveen (links) rechts aanhouden. Einde fietspad RA en naar de P.

Een mooi start- en eindpunt is de befaamde pleisterplaats Café Restaurant Klein Kalfje aan het eind van de Kalfjeslaan. Daar is het op zwoele dagen dringen om een stoel op het terras te veroveren. Vanouds is de Kalfjeslaan een populaire wandel- en fietsweg tussen de Amstelveenseweg en de Amsteldijk.

Groengebied Amstelland is nog niet zo lang geleden aangelegd, maar de stammen in de bospercelen zijn inmiddels uitgegroeid tot volwaardige bomen. Er zijn vooral elzen, essen, wilgen en eiken aangeplant, soorten die van nature thuishoren op deze vochtige gronden.

In de scherpe bocht van de Bankrasweg zijn de hoogteverschillen tussen het hooggelegen veenland (links) en de droogmakerij (rechts) goed te zien. Het veenland ligt op een hoogte van –2 m, de verveende droogmakerij op –5 m (zie tekst hieronder).

Boven- en benedenland
Van oorsprong bestonden de gronden rond de Amstel uit veen. Rond het jaar 1000 werd vanaf de oevers begonnen met de ontginning tot landbouwgebied. Vanaf de 16e eeuw is veel veen weggebaggerd om als brandstof te dienen. Er ontstonden grote meren die later weer werden drooggemalen. Deze droogmakerijen liggen tot zo’n vijf meter lager dan de veenpolders. Onderweg zijn de hoogteverschillen tussen niet-verveend bovenland en verveend oftewel afgegraven benedenland goed te zien.

Het weidegebied van Recreatiegebied Middelpolder is een natuurreservaat. In het vroege voorjaar imponeren kievitmannetjes hier de wijfjes met hun acrobatische baltsvlucht, poeren grutto’s met hun lange snavels in de bodem op zoek naar wormen, en strijkt ook de tureluur met zijn oranje poten neer om voor nageslacht te zorgen. In de winter overheersen de ganzen met hun gegak de fluitende whieeoe-roep van de smienten. Zelfs ooievaars zijn hier vaak in de winter al te zien, maar de lepelaar wacht tot de temperaturen oplopen. De zwaan laat zich niet zo snel opjutten, die bouwt haar nest soms doodleuk vlak langs de route. Dwars door het moerassige weiland loopt een heerlijk pad – eigenlijk meer een voetspoor dan een pad – dat tijdens het broedseizoen niet toegankelijk is. Het broedseizoen is van 15 maart tot 15 juni.

Langs de boorden van de Amstel is het veen niet afgegraven, omdat er tussen de afgestorven plantenresten veel klei was bezonken. En klei brandt slecht. Bovendien was een strook land nodig om de dijken langs de Amstel niet te ondermijnen. De Amstel was in de gouden eeuw voor vermogende Amsterdamse kooplieden en regenten een aantrekkelijke plek om een zomerverblijf te bouwen. Er was ruimte voor een groot landhuis met bijbehorend park (dat verhoogde je status), en bovendien betaalde je hier minder belasting dan in de stad. Aan de Amsteloevers verrezen in de 17e en 18e eeuw daarom ruim zestig landhuizen. Daar zijn er maar enkele van over, waaronder Oostermeer en Wester-Amstel, beide voorzien van een fraai smeedijzeren toegangshek.

Het gerestaureerde park van Wester-Amstel is toegankelijk en een ommetje waard. Zo’n park moest esthetisch verantwoord zijn – te zien aan de strakke hoofdlaan met linden en de goed doordachte tuinaanleg – maar ook wat opleveren. Daarom werden er een moestuin, een schapenweide, een boomgaard en hakhoutpercelen aangelegd. Een buiten langs de Amstel hield meestal het midden tussen een boerderij en een landhuis. Het huis van Wester-Amstel is privébezit. Tot 2019 werd het gepacht; vanaf 2020 wordt de buitenplaats door MKB Fonds (www.mkb-fonds.nl) gehuurd. Park en tuinen zijn publiek toegankelijk. Vrijwilligers dragen bij aan de instandhouding en openstelling.

Opvallend is wat verderop de Banpaal uit 1625 met de Latijnse tekst Terminus Proscriptions (vrij vertaald: tot hier en niet verder voor hen die uit Amsterdam verbannen waren). Daar weer voorbij ligt het uitwateringsgemaal van de Middelpolder. Aan de diepe ligging van de sloot is te zien dat het water naar het laagste punt wordt gevoerd. Dit water kruist in de verte de ringvaart van het drooggemalen deel van de Middelpolder. Die ringvaart wordt via een aquaduct over de afwateringssloot geleid.