Vast of variabel energiecontract in 2024?

De voor- en nadelen van vaste en variabele energiecontracten en het alternatief

Sinds het voorjaar van 2023 zijn de vaste energiecontracten weer terug van weggeweest. Maar waar doe je goed aan? Nu je energiecontract vastzetten of niet? We nemen je mee in de voor- en nadelen van vaste en variabele energiecontracten.

Vast of variabel energiecontract in 2024?

Wat vaste energiecontracten betreft, is er sinds het voorjaar van 2023 weer wat te kiezen. Het gaat om energiecontracten met een looptijd van 1 of 3 jaar. Veel energieleveranciers adverteren met tarieven die onder het prijsplafond van 2023 liggen.

In 2024 is er weer volop keuze uit vaste energiecontracten, ook de welkomstbonussen zijn weer terug van weggeweest. Of je nu kiest voor een vast of variabel energiecontract, 9 van de 10 energieleveranciers hanteren terugleverkosten. Sta je voor de keuze om je energie vast te zetten of niet en heb je zonnepanelen zijn deze terugleverkosten iets om extra rekening mee te houden. 

Vast energiecontract

Een vast energiecontract is een overeenkomst met een energieleverancier voor een bepaalde tijd. Vóór de prijsstijgingen van eind 2021 en de oorlog tussen Rusland en Oekraïne kon je een energiecontract tot wel 5 jaar vastzetten. Daarna waren vaste energiecontracten schaars vanwege hoge prijzen en inkooprisico’s.

Energie vastzetten of niet?

Hoe goed jouw deal precies is, bepaalt het precieze moment waarop je je energiecontract vastzet. Zet je het contract vast en stijgen de energieprijzen daarna flink, dan heb je een goede keuze gemaakt. Blijven de prijzen juist dalen, dan had je helaas (veel) goedkoper uit kunnen zijn.

Vergelijk het met handelen in aandelen: niemand kan precies beurskoersen voorspellen. Ook niet wat de inkoopprijzen van energie doen. Door een energiecontract vast te zetten koop je zekerheid voor een bepaalde tijd. Na de contracttijd ben je wel weer afhankelijk van wat de energieprijzen dan zijn. Je kan dan opnieuw een vast energiecontract afsluiten. Daarmee kunnen je kosten dan dus wel ineens sterk stijgen. Of dan pas juist flink dalen.

Zeg je het vaste energiecontract voor de einddatum van het contract op? Dan betaal je een opzegvergoeding aan de energieleverancier. De hoogte van de opzegboete hangt onder meer af van het moment waarop je het vaste energiecontract hebt afgesloten: vóór of na 1 juni 2023.

Voor- en nadelen van een vast energiecontract

+ Zeker van een vast tarief tijdens de looptijd van het energiecontract.

+ Na overstappen, krijgen nieuwe klanten met een vast energiecontract vaak een welkomstbonus.

+ Prijsstijgingen hebben geen invloed op het vaste tarief dat jij betaalt.

- Prijsdalingen zie je ook niet terug in je vaste energiecontract

- Je betaalt met een vast energiecontract naast aansluitkosten ook winstmarge en risicopremie aan de leverancier per kWh of m3.

- Je krijgt een opzegboete als je voor het einde van je vaste contract overstapt.

- Veel aanbieders van vaste energiecontracten hanteren een bepaalde vorm van terugleverboete voor klanten met zonnepanelen. 

Aflopend vast energiecontract

Als je vaste contract afloopt en je niet opnieuw je energie vastzet, wordt dit bij de energieleverancier automatisch omgezet naar een variabel energiecontract. Vaak met een hoger tarief voor stroom en gas. Een zogenoemd slaperstarief.

Variabel energiecontract

Een variabel energiecontract is juist een overeenkomst voor een onbepaalde tijd. Het contract loopt door, maar je kunt dit maandelijks opzeggen. Het tarief bij een variabel contract is een vast tarief voor 6 maanden dat de leverancier meestal op 1 januari en 1 juli aanpast. Tijdens de energiecrisis van 2022 waren er echter steeds meer leveranciers die wat vaker tot zelfs maandelijks hun variabele energietarieven wijzigden.

Als je vaste contract afloopt, wordt dit bij de energieleverancier automatisch omgezet naar een variabel contract. Vaak met een hoger tarief voor stroom en gas. Een zogenoemd slaperstarief.

Voor- en nadelen van een variabel energiecontract

+ Het variabele energiecontract is maandelijks opzegbaar.

+ De overstapbonus bij een variabel energiecontract kan een aantrekkelijk aanbod zijn.

+/- Omdat je variabele energietarieven doorgaans om de 6 maanden mogen wijzigen, kun je profiteren van prijsdalingen, maar de leverancier is dit niet verplicht.

- Eventuele prijsstijgingen zullen zeker worden doorgevoerd in jouw variabele tarief.

- Ook bij een variabel energiecontract betaal je naast de aansluitkosten per kWh of m3 mee aan de winst van de leverancier én wordt een risicopremie berekend.

- Terugleverboetes gelden ook voor variabele energiecontracten

Een extreem variabel energiecontract 

Naast een vast of variabel energiecontract, is er nog een derde smaak energiecontract. Een dynamisch energiecontract. In Nederland is dit type contract nog wat minder bekend, maar in Scandinavië komen vaste en variabele contracten nauwelijks meer voor. Daar hebben de meeste mensen juist een dynamisch energiecontract. Bij dit type contract verschillen tarieven voor stroom per uur en voor gas per dag. Een extreem variabel energiecontract zou je kunnen zeggen. Je betaalt de inkoopprijs, zonder risico- of winstmarge. Die inkoopprijs hangt af van de vraag (verbruik) en het aanbod (opwekking en productie) van energie.

De afgelopen jaren, inclusief de energiecrisis, lag het dynamisch tarief 85% van de tijd onder het landelijke gemiddelde van het CBS voor vaste en variabele energiecontracten. Stem je daarnaast je verbruik af op de uurtarieven, dan kun je zelfs nog flink extra besparen. Dat loopt op van ca. 300 euro per jaar met slim (vaat)wassen tot 1.000 euro per jaar als je ook gaat slim laden met je elektrische auto.

Meer over energie