De leukste bezienswaardigheden van Cyprus

Wat te doen op Cyprus?

Het eiland Cyprus ademt historie: van het middeleeuwse St. John Lampadistis-klooster in het Troödosgebergte tot meer de 2000 jaar oude Romeinse ruïnes van Kato Paphos. Cyprus is sinds 1960 onafhankelijk van Groot-Brittannië en sinds 1974 verdeeld: het zuidelijke deel valt bestuurlijk onder de Europese Unie, het noordelijke deel is bezet door Turkije. Bezoek de 'Groene Lijn' tussen het vrije deel en bezette deel van Cyprus in Nicosia, een van de laatste verdeelde hoofdsteden ter wereld. Bewonder de archeolosiche opgravingen in Kato Paphos en duik in de geschiedenis van Cyprus met deze leukste bezienswaardigheden.

1. Archeologische opgravingen in Kato Paphos

Een van de bekendste badplaatsen van Cyprus is de havenstad Paphos, die geliefd is om de historische ruïnes. De bekendste vind je in het archeologisch park Kato Paphos, dat verwijst naar de benedenstad van de badplaats. Nadat er vijandelijke dreiging kwam van de Saracenen in de Byzantijnse periode (van de 4^e tot 12^e eeuw) werd de stad hoger geplaatst ter verdediging. Sindsdien is Paphos opgesplitst in twee delen: Kato Paphos (benedenstad) en Pano Paphos (bovenstad) met de benedenstad als historisch centrum.

Het archeologische park Kato Paphos, dat op de Unesco-werelderfgoedlijst staat, bestaat uit historische ruïnes die dateren van de 4^e eeuw voor Christus tot de Middeleeuwen. Een daarvan is het huis van Dionysos, een oude Romeinse villa met een rood dak, dat gewijd is aan de god Dionysos (de god van de wijn). Bewonder de 2000 vierkante meter aan blootgestelde mozaïekvloeren die figuren uit de Griekse mythologie bevatten.

2. Troödosgebergte: St. John Lampadistis klooster

Wie verkoeling zoekt op warme zomerdagen, kan naast het bezoeken van de stranden ook naar het midden van Cyprus gaan. Hier vind je het Troödosgebergte: een 9300 hectare groot natuurgebied op de 1952 meter hoge Mount Olympus, de hoogste berg van het eiland. Een van de valleien die je doorkruist in het gebergte is de Ceder Vallei, thuishaven van meer dan 130.000 cederbomen en het Cypriotische Mouflon-schaap. Dit dier komt alleen op Cyprus voor en is hierdoor het nationale symbool van het land geworden.

In het Troödosgebergte vind je tien kerken die op de Unesco-werelderfgoedlijst staan, onder andere het St. John Lampadistis-klooster, die verbonden zijn door drie wandelroutes. Een daarvan is de 148 kilometer lange Marathasa-route. Start bij het afgelegen middeleeuwse klooster in Kalopanayiotis en loop over het stenen binnenplein van het middeleeuwse klooster. Binnenin de gangen van het gebouw vind je van onder tot boven kleurrijke fresco’s die de lijdensweg van Christus uitbeelden.

3. Nicosia: een van de laatste verdeelde hoofdsteden

Nicosia, de hoofdstad van Cyprus, is een stad met een uniek verhaal. Cyprus is verdeeld in het noordelijke, door Turkijke bezette deel en het zuidelijke, Grieks-Cypriotische deel na de onafhankelijkheid van Groot-Brittannië in 1960. De demarcatielijn, ofwel de 'Groene Lijn', loopt dwars door Nicosia en doet dienst als bufferzone voor de Verenigde Naties om de vrede tussen de twee delen te bewaren. Hiermee is Nicosia een van de laatste hoofdsteden ter wereld die opgesplitst is. Wil je de demarcatielijn over? Zorg dan dat je je paspoort bij je hebt voor controle.

Zodra je de Groene Lijn over bent zie je het verschil tussen het vrije en bezette deel. In het Grieks-Cypriotische deel betaal je met de Euro en vind je al snel grote multinationals als Starbucks. Binnen het door Turkije bezette deel daarentegen, betaal je met de Turkse Lira en word je overspoeld met lokale barretjes en oude herbergen waar tot in de 19^e eeuw nomadische volkeren met kamelen overnachtten.

4. Bijbelse fresco’s in het Kykkos-klooster

Op 1318 meter hoogte in de bergen van Troödos vind je een van de bekendste kloosters van Cyprus: het Kykkos-klooster. Dit indrukwekkende monument is in de 12^e eeuw gebouwd als orthodox klooster voor monniken en herbergt talloze mozaïeken en fresco’s die bijbelse verhalen uitbeelden. Wandel langs muren die verguld zijn met goudkleurige afbeeldingen tot in de nok van het dak. Het Kykkos-klooster is een van de rijke kloosters op het eiland, niet alleen door de gouden ornamenten maar ook vanwege een schilderij van de Heilige Maagd geschilderd door Apostel Lucas.

Wil je het klooster bezoeken? Zorg dan voor passende kleding. Dit betekent dat de schouders en knieën bedekt moeten zijn. Bij de ingang van het klooster vind je paarse jassen, die iets weghebben van monnikskappen. Deze kun je gebruiken wanneer je geen gepaste kleding aan hebt.

5. Petra tou Romiou: de geboorteplaats van godin Aphrodite

Halverwege de route van Paphos naar Limassol (of vice versa) vind je voor de kust van Cyprus een merkwaardige rots. Dit is de ‘Petra tou Romiou’ ofwel de ‘Rots van Aphrodite’. Deze zandstenen rots torent uit boven de zee en is volgens de Griekse mythologie de geboorteplaats van de godin van liefde en schoonheid – Aphrodite.

De Griekse god Cronus zou Uranus hebben gecastreerd en zijn geslachtsdeel in zee hebben gegooid, waarna schuim ontstond. Hieruit zou Aphrodite zijn geboren en met een schelp aan land zijn gekomen. De schelp staat in de Oudheid – en dit verhaal – symbool voor de vagina. De legende stelt ook dat door drie rondjes om de rots te zwemmen je de eeuwige jeugd gegeven wordt. Zwemmen wordt hier echter afgeraden vanwege de sterke stroming en de vele rotsformaties.

6. Mozaïeken in de Romeinse ruïnes van Kourion

Okergele zandstenen die afwisselen met mozaïekvloeren en een Romeins theater – dat is het archeologische Kourion. Direct op de klif aan de Middellandse Zee staat het Grieks-Romeinse theater dat in de 2^e eeuw voor Christus werd gebouwd voor gladiatorenspelen. Woon een van de concerten bij die hier worden gegeven en geniet van een vrij uitzicht over zee. De rotsblokken van de tribunes zijn zodanig gebouwd dat je uitkijkt op de zee.

Naast de mozaïekvloeren in de overgebleven Romeinse villa’s, vind je deze ook in de vroegchristelijke basiliek (12^e eeuw v. Chr.). Bijzonder aan deze kunstwerken is dat je de overgang van het Romeinse Rijk naar het Christendom terug ziet komen door de christelijke symbolen als het kruis. Deze zijn na de christelijke jaartelling in de basiliek toegevoegd. Struin door de ruïnes van de 25 meter lange en 14 meter brede basiliek, die onder andere een doopkapel met Korinthische zuilen bevatte.

7. Wandel over de Molos Promenade van Limassol

Met een ligging aan de Baai van Akrotiri aan de zuidkust, is Limassol zowel een belangrijke havenstad als een badplaats met diverse (vanwege vulkanisch gesteente vrij donkere) zandstranden. Zo’n 4000 jaar geleden stichtten de eerste mensen hier een kleine kolonie. In de loop van de tijd zwaaiden diverse heersers de scepter, waaronder Byzantijnen, Ottomanen, Venetianen en Britten. Na de Turkse bezetting van het noorden in 1974 wisselden Turks-Cypriotische inwoners uit Limassol van plaats met Grieks-Cyprioten uit het noorden.  

Een wandeling langs de met palmbomen omzoomde en met sculpturen verfraaide Molos Promenade brengt je in 3 kilometer van het Olympion-strand naar de jachthaven. Loop hiervandaan 5 minuten landinwaarts naar het kasteel van Limassol. Het huidige (Ottomaanse) kasteel – opgetrokken over eerdere middeleeuwse versies – dateert uit de 16e eeuw. Tot 1950 fungeerde de kelder en de eerste verdieping als gevangenis, maar tegenwoordig doet het dienst als museum met beeldhouwwerken, antieke munten en harnassen. Vanaf het dak heb je een mooi uitzicht over het oude stadscentrum en de zee.

8. Kyrenia werd Girne, maar de kastelen bleven

De middeleeuwse havenstad Kyrenia, aan de noordkust van Cyprus, onderging na de Turkse interventie van 1974 een naamswijziging en staat nu bekend als Girne. Het is met de levendige haven, het bergachtige achterland en een reeks aan bezienswaardigheden het toeristische centrum van Noord-Cyprus. 

Liefhebbers van kastelen komen hier volop aan hun trekken. Aan de haven staat het Kasteel van Kyrenia, dat oorspronkelijk uit de 330 n. Chr. dateert, maar later diverse keren is verbouwd en versterkt. Tegenwoordig wordt in het kasteel het scheepswrak tentoongesteld van een Grieks handelsschip uit de 4^e eeuw. Geen tijd voor een bezoek? Bekijk dan de Cypriotische euromunten van 10, 20 of 50 cent waar dit schip op staat afgebeeld. In het achterliggende Kyreniagebergte, dat zich langs de noordkust uitstrekt, vind je nog drie kastelen. Allemaal op strategische hoogte gelegen –  tussen 550 en 950 meter boven zeeniveau – en in de Middeleeuwen gebouwd ter verdediging tegen Arabische invallen.

9. Omodos: wijndorp in het Troödosgebergte

Gezegend met de zonovergoten en vruchtbare berghellingen aan de zuidkant van het Troödosgebergte, ligt het witte bergdorp Omodos er prachtig bij. De met kinderkopjes bedekte smalle straten leiden langs terrassen en winkels die vooral lokale producten als kant, zilveren sieraden en wijn verkopen. Omodos is het hart van de belangrijkste wijnregio van Cyprus en de omliggende wijngaarden bieden dan ook rondleidingen en proeverijen. 

Bezoek het Timios Stavros-klooster, aan het centrale plein van Omodos  (bedekkende kleding wordt verlangd). Het klooster is gebouwd op de plek waar, volgens de overlevering, in de 4^e eeuw n. Chr. een houten kruis in een ondergrondse grot werd gevonden. Dit kleine kruis wordt in de bijbehorende kerk bewaard in een groter kruis, versierd met bladgoud, zilver en bijbelse afbeeldingen. Ook een stuk touw dat gebruikt zou zijn voor de kruisiging van Jezus wordt hierin bewaard. De kerk is nog als zodanig in gebruik, maar het klooster zelf is nu een museum voor Byzantijnse iconen, fotografie en oorlogshistorie. 

10. De Koningsgraven van Paphos

De havenstad Paphos valt in twee delen uiteen: het oorspronkelijke Kato Paphos (de benedenstad) en het later – na vijandelijke dreigingen vanuit de zee – gebouwde Pano Paphos (de bovenstad). De levendige bovenstad zit vol met gezellige tavernes en je vindt er de overdekte markt en de Turkse baden. Voor de cultuurhistorische bezienswaardigheden, waaronder opgegraven mozaïekvloeren met taferelen uit de Griekse mythologie, moet je juist in de benedenstad zijn.

De grootste attractie van Paphos zijn de Koningsgraven, gelegen aan de waterkant en uitgehouwen uit de rotsen. De naam getuigt enigszins van grootheidswaanzin, want de hier gevonden graven zijn niet van koningen maar van vooraanstaande burgers en aristocraten geweest. Deze pronkgraven dateren van de 4^e eeuw v. Chr. tot de 3^e eeuw n. Chr. en zijn deels gebouwd als kleine villa’s, compleet met Griekse zuilen en fresco’s.